การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ข้าวในสภาพปิดโดยใช้ผ้าพลาสติกทาร์พอลิน (ระยะที่ 1)
ไพฑูรย์ อุไรรงค์ กิติยา กิจควรดี ศิริวรรณ ตั้งวิสุทธิจิต นิพนธ์ มาฆทาน ยุวดา เกิดโกมุติ กุสุมา นวลวัฒน์ และ กัมปนาท มุขดี
รายงานวิจัยประจำปี 2539 ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี สถาบันวิจัยข้าว กรมวิชาการเกษตร
2539
บทคัดย่อ
การทดลองนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อป้องกันและลดความเสียหายทั้งด้านปริมาณและคุณภาพ
ของเมล็ดพันธุ์ข้าวในขณะเก็บรักษาในโรงเก็บสภาพปกติ เนื่องจากเมล็ดพันธุ์ส่วนใหญ่หลังการ
เก็บเกี่ยวและเก็บรักษาไว้ในโรงเก็บเมล็ดพันธุ์จะมีความเสียหายเกิดขึ้นสูงทั้งในด้านคุณภาพและ
ปริมาณ เนื่องจากโรงเก็บส่วนใหญ่เป็นโรงเก็บปกติไม่มีการควบคุมอุณหภูมิและความชื้น ประ
กอบกับประเทศไทยตั้งอยู่ในเขตภูมิอากาศแบบร้อนชื้น ทำให้เมล็ดมีอัตราการเสื่อมคุณภาพสูง
และถูกแมลงศัตรูโรงเก็บเข้าทำลายได้ง่าย อายุการเก็บรักษาเป็นเมล็ดพันธุ์จึงสั้น ก่อให้เกิดปัญหา
เมื่อถึงเวลาต้องการใช้เมล็ดพันธุ์ เมล็ดพันธุ์ไม่งอกและมีความเสียหายจากแมลงทำลาย นอกจาก
นี้เวลาเกิดภาวะฉุกเฉินก็ไม่มีเมล็ดพันธุ์ข้าวจะใช้เนื่องจากส่วนใหญ่จะหมดความงอกภายใน 6-8
เดือน เพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าวจึงต้องศึกษาหาวิธีเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ในสภาพโรงเก็บปกติที่มี
ประสิทธิภาพโดยมีเป้าหมายที่จะป้องกันหรือลดความเสียหายของเมล็ดพันธุ์ข้าวลง ยืดอายุการ
เก็บรักษาเป็นเมล็ดให้ยืนยาวขึ้น วิธีดำเนินการ ปลูกข้าวพันธุ์สุพรรณบุรี 60 ที่ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี
จำนวน 40 ไร่ เก็บเกี่ยวในระยะสุกแก่เหมาะสม 30 วันหลังข้าวออกดอก 80% ทำการนวด ทำ
ความสะอาดและลดความชื้นให้ต่ำเหลือ 9-10% แบ่งตัวอย่างข้าวออกเป็น 2 กอง ๆ ละ 5 ตัน
บรรจุใส่กระสอบป่านขนาดบรรจุ 70 กก. กองที่ 1 นำไปจัดเรียงซ้อนกันบนแคร่ไม้เป็นรูปสีเหลี่ยม
ผืนผ้า กองที่ 2 นำไปจัดเรียงซ้อนกันบนแคร่ไม้ที่วางบนผ้าพลาสติกทาร์พอลินและคลุมกองข้าว
ด้วยผ้าพลาสติกทาร์พอลินในโรงเก็บของศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานีฉีดพ่นสารเคมี แอคทิลิค 51%EC
ในอัตราที่กำหนดโดยรอบผ้าร่มเพื่อป้องกันกำจัดแมลงภายนอกที่จะมากัดทำลายผ้าร่มและฉีดซ้ำ
ทุก ๆ 4 เดือน แต่ละเดือนสุ่มกับตัวอย่างเมล็ดพันธุ์ข้าวทั้งกองที่ 1 และ 2 ไปตรวจสอบคุณภาพ
เมล็ดพันธุ์และการเข้าทำลายของแมลงจนกว่าความงอกของเมล็ดพันธุ์จะลดต่ำกว่ามาตรฐาน
เมล็ดพันธุ์ (80%) ผลงานที่ได้ปฏิบัติมาแล้ว ปลูกข้าวพันธุ์ สพ.60 จำนวน 20 ไร่ เก็บเกี่ยว
นวดทำความสะอาดและลดความชื้นเหลือ 9-10% นำไปเรียงตามกรรมวิธีที่กำหนดไว้ในวิธี
ดำเนินการเก็บรักษาในโรงเก็บปกติ สุ่มตัวอย่างมาวิเคราะห์คุณภาพทุก ๆ เดือน ขณะนี้ (ธค. 40)
เก็บรักษามาเป็นระยะเวลา 7 เดือน นับจากหลังการเก็บเกี่ยวข้าว