การวิเคราะห์และประเมินคุณสมบัติเมล็ดทางเคมีและการหุงต้มข้าวบาสมาติจากโครงการวิจัยพันธุ์ รับรองพันธุ์ และกระจายพันธุ์
สุนันทา วงศ์ปิยชน งามชื่น คงเสรี พูลศรี สว่างจิต และ ประนอม มงคลบรรจง
รายงานวิจัยประจำปี 2539 เล่ม 2 ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี สถาบันวิจัยข้าว กรมวิชาการเกษตร. หน้า 649-657. (344 หน้า)
2539
บทคัดย่อ
จากการวิเคราะห์เมล็ดข้าวพันธุ์บาสมาติ ในโครงการวิจัยพันธุ์ รับรองพันธุ์ และกระจายพันธุ์
ที่ปลูกในฤดูนาปี ตั้งแต่ปี 2535-2539 นั้นเป็นข้าวที่ปลูกเปรียบเทียบผลผลิตระหว่างสถานี จำนวน
21 พันธุ์ จากศูนย์วิจัยข้าวและสถานีทดลองข้าวต่าง ๆ จำนวน 8-9 แหล่งปลูก แต่ในฤดูนาปี 2539
ทำการทดลอง 5 แหล่งปลูก คือ ศูนย์วิจัยข้าวพิษณุโลก ปทุมธานี สถานีทดลองข้าวชัยนาท สุรินทร์
และสุพรรณบุรี พบวย่า ข้าวเกือบทุกพันธุ์ยังคงแสดงคุณภาพเมล็ดทางเคมีและข้าวสุกตามลักษณะ
ของข้าวบาสมาติ คือเป็นข้าวอมิโลสปานกลาง ความคงตัวแป้งสุกแข็ง - ปานกลาง และอุณหภูมิแป้ง
สุกของข้าวอยู่ในประเภทปานกลาง-ต่ำ เมล็ดข้าวสุกมีการยืดตัวดีทุกพันธุ์มีกลิ่นหอม สำหรับข้าวที่
ปลูกในแปลงเปรียบเทียบผลผลิตในนาราษฎร์จำนวตน 8 พันธุ์ จากแหล่งปลูกต่าง ๆ จำนวน 13-21
แหล่งปลูก แต่ในฤดูนาปี 2539 ทำการปลูก 9 แหล่งปลูก ในภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
และภาคกลาง ซึ่งพบว่าข้าวมีคุณภาพเมล็ดใกล้เคียงกันตามลักษณะของข้าวบาสมาติ คือมีอมิโลส
ปานกลาง ความคงตัวแป้งสุกประเภทแข็ง-ปานกลางและอุณภูมิแป้งสุกปานกลาง-ต่ำ มีการยืดตัว
ดีแต่มีข้าวพันธุ์ IET12011 ทั้งจากแปลงเปรียบเทียบผลผลิตระหว่างสถานี และในนาราษฎร์มี
อมิโลสต่ำ ความคงตัวแป้งสุกอ่อน และอุณหภูมิแป้งสุกต่ำ แต่ยังคงมีการยืดตัวของเมล็ดข้าวสุกดี
และมีกลิ่นหอม ส่วนการวิเคราะห์ข้าวญี่ปุ่นในโครงการวิจัยพันธุ์ รับรองพันธุ์และกระจายพันธุ์
ที่ปลูกในฤดูนาปรัง ปี 2536-2539 เป็นข้าวที่ปลูกเปรียบเทียบผลผลิตในสถานีจำนวน 10 พันธุ์
จาก 4 แหล่งปลูก คือ ศูนย์วิจัยข้าวสกลนคร พิษณุโลก สถานีทดลองข้าวและธัญพืชเมืองหยนาว
หนองคาย และสถานีทดลองข้าวชัยนาท พบว่าข้าวญี่ปุ่นทุกพันธุ์มีอมิโลสต่ำ ความคงตัวแป้งสุก
อ่อนอุณหภูมิแป้งสุกปานกลาง-ต่ำ และระยะเวลาในการหุงต้ม 17-23 นาที สำหรับข้าวญี่ปุ่นที่
ปลูกในแปลงเปรียบเทียบผลผลิตในนาราษฎร์ จำนวน 7 แปลง ในจังหวัด สกลนคร เชียงราย
เชียงใหม่ ลำพูน พิษณุโลก และชัยนาท จำนวน 10 พันธุ์ พบว่าข้าวญี่ปุ่นต่างมีคุณสมบัติเมล็ด
เช่นเดียวกับที่ปลูกในสถานีทดลอง