การศึกษาคุณภาพเมล็ดทางกายภาพของพันธุ์ข้าวนาสวนนาน้ำฝนสายพันธุ์ดีภาคใต้ (ระยะที่ 5)
ชูชาติ สวนกูล สุเทพ ฤทธิ์แสวง รุจิรา ปรีชา มนูญ กาญจนภักดิ์ วิเชียร พงศาปาน และ จิณะรัตน์ สุวรรณวงศ์
รายงานการวิจัย ศูนย์วิจัยข้าวพัทลุง สถาบันวิจัยข้าว กรมวิชาการเกษตร
2539
บทคัดย่อ
การปรับปรุงพันธุ์ข้าวนาสวนนาน้ำฝนนั้น มีจุดมุ่งหมายสำคัญ เพื่อต้องการให้ได้สายพันธุ์
ข้าวที่มีลักษณะดีทั้งในด้านผลผลิตสูง และคุณภาพเมล็ดตรงตามต้องการของตลาดในปี 2538/39
ได้รับตัวอย่างเมล็ดพันธุ์ข้าวจากศูนย์วิจัยข้าวพัทลุง และสถานีทดลองข้าวในเครือข่าย จำนวน
268 พันธุ์/สายพันธุ์ รวม 514 ตัวอย่าง โดยได้ดำเนินการวิเคราะห์คุณภาพเมล็ดข้าวทางกาย
ภาพ ซึ่งผลการวิเคราะห์ แปลงเปรียบเทียบผลผลิตข้าวนาสวนนาน้ำฝนภายในสถานี จำนวน
102 ตัวอย่าง เมล็ดข้าวมีเปลือกสีฟาง 64.71 เปอร์เซ็นต์ สีน้ำตาล 10.78 เปอร์เซ็นต์ สีฟาง
ก้นจุด 6.86 เปอร์เซ็นต์ สีฟางสีกระสีน้ำตาลบางเมล็ด 5.88 เปอร์เซ็นต์ สีฟางมีหางเล็กน้อย
4.91 เปอร์เซ็นต์ ส่วนอีก 6.86 เปอร์เซ็นต์ พบลักษณะอื่น ๆ เช่น สีฟางมีหางบางเมล็ด สีน้ำ
ตาลมีหางบางเมล็ด และสีฟางก้นจุดมีหางเล็กน้อย ความยาวของเมล็ด พบว่าเมล็ดมีความยาว
ตั้งแต่ 7.50 มิลลิเมตรขึ้นไป 4.90 เปอร์เซ็นต์ ระหว่าง 6.61-7.50 มิลลิเมตร 82.35 เปอร์เซ็นต์
และระหว่าง 5.51-6.60 มิลลิเมตร 12.75 เปอร์เซ็นต์ การประเมินค่าท้องไข่ พบว่าเมล็ดข้าว
มีค่าท้องไข่ระดับน้อย 63.73 เปอร์เซ็นต์ ปานกลาง 25.49 เปอร์เซ็นต์ ค่อนข้างมาก 9.80
เปอร์เซ็นต์ และระดับมาก 0.98 เปอร์เซ็นต์ แปลงเปรียบเทียบผลผลิตข้าวระหว่างสถานี จำนวน
296 ตัวอย่าง พบว่าเมล็ดข้าวมีเปลือกสีฟาง 70.27 เปอร์เซ็นต์ สีน้ำตาล 8.11 เปอร์เซ็นต์
สีฟางมีหางเล็กน้อย 6.76 เปอร์เซ็นต์ สีฟางก้นจุด 5.41 เปอร์เซ็นต์ สีฟางมีกระสีน้ำตาล
บางเมล็ด 4.05 เปอร์เซ็นต์ สีฟางมีหางบางเมล็ด 4.05 เปอร์เซ็นต์ และสีน้ำตาลมีหางเล็กน้อย
1.35 เปอร์เซ็นต์ ความยาวของเมล็ด พบว่า เมล็ดมีความยาวตั้งแต่ 7.50 มิลลิเมตร ขึ้นไป
31.08 เปอร์เซ็นต์ ระหว่าง 6.61-7.50 มิลลิเมตร 68.92 เปอร์เซ็นต์ การประเมินค่าท้อง
ไข่พบว่าเมล็ดข้าวมีค่าท้องไข่ระดับน้อย 87.84 เปอร์เซ็นต์ ปานกลาง 12.16 เปอร์เซ็นต์
แปลงเปรียบเทียบผลผลิตข้าวในนาราษฎร์ จำนวน 32 ตัวอย่าง พบว่ามีเปลือกสีฟาง 37.50
เปอร์เซ็นต์ สีน้ำตาลก้นจุด 37.50 เปอร์เซ็นต์ สีน้ำตาลและสีฟางมีกระสีน้ำตาลบางเมล็ด
12.50 เปอร์เซ็นต์ ความยาวของเมล็ด พบว่าทุกตัวอย่างเมล็ดมีความยาวระหว่าง 6.16-
7.50 มิลลิเมตร การประเมินค่าท้องไข่ พบว่าเมล็ดมีค่าท้องไข่ระดับน้อย 62.50 เปอร์เซ็นต์
ปานกลาง 37.50 เปอร์เซ็นต์