ผลการใช้เครื่องเกี่ยวนวดที่มีต่อผลผลิต คุณภาพการสีข้าวขึ้นน้ำและข้าวทนน้ำลึก
นิวัติ เจริญศิลป์ ประเวศน์ ศิริเดช และ ประโยชน์ เจริญธรรม
รายงานผลการวิจัยข้าวขึ้นน้ำ และข้าวทนน้ำลึก ประจำปี 2539 ศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี สถาบันวิจัยข้าว กรมวิชาการเกษตร. หน้า 202-211.
2539
บทคัดย่อ
จากปัญหาการขาดแคลนแรงงานในการเก็บเกี่ยวของชาวนาข้าวขึ้นน้ำภาคกลางทำให้
มีการนำเครื่องเกี่ยวนวดมาใช้เกี่ยวข้าวกันอย่างแพร่หลายรวมทั้งบในพื้นที่ข้าวขึ้นน้ำและ
ข้าวทนน้ำลึกด้วย ในระยะสุกแก่ของข้าวขึ้นน้ำและข้าวทนน้ำลึก ต้นข้าวส่วนใหญ่มักจะ
ล้มระนาบกับพื้นโอกาสสูญเสียจากการเก็บเกี่ยวด้วยเครื่องดังกล่าวอาจจะมีมาก จึงได้ศึกษา
การสูญเสียผลผลิตและผลกระทบต่อคุณภาพการสีของข้าวขึ้นน้ำและข้าวทนน้ำลึกที่เกี่ยว
ด้วยเครื่องเกี่ยวนวด เพื่อเป็นข้อมูลในการปรับปรุงการปฏิบัติในการเก็บเกี่ยวด้วยเครื่อง
เกี่ยวนวดให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นในโอกาสต่อไป การศึกษาการสูญเสียผลผลิตได้ทำการ
ทดลองในนาเกษตรกร โดยทดลองเก็บเกี่ยวด้วยเครื่องเกี่ยวนวดในพื้นที่เก็บเกี่ยวจุดละ
20x30 เมตร จำนวน 2 จุดต่อ 1 แปลง แล้วทำการรวบรวมผลผลิต เก็บข้อมูลการสูญเสีย
ข้าวเต็มเมล็ดจากช่องส่งฟางและข้าวลีบของเครื่องเกี่ยว และข้าวที่ร่วงหล่นบนพื้นนา
โดยเปรียบเทียบกับการเก็บเกี่ยวด้วยคน ซึ่งเกี่ยวในพื้นที่ 5x5 เมตร รวม 4 จุด ต่อ
1 แปลง แล้วเก็บข้อมูลการสูญเสียข้าวที่ร่วงหล่นบนพื้นนา และจากการมัดขนย้าย บันทึก
ผลผลิตและการสูญเสียเมล็ดดีที่ออกจากช่องส่งฟางและข้าวลีบของเครื่องนวด แล้ว
สุ่มตัวอย่างผลผลิตนำไปวิะเคราะห์คุณภาพการสี ผลการทดลองในฤดูเก็บเกี่ยวปี 2539
ในนาเกษตรกรเขต จ. ปราจีนบุรี และ จ. นครนายก รวม 4 แปลง ปรากฏว่าการเก็บเกี่ยว
ด้วยเครื่องเกี่ยวนวดมีการสูญเสียรวมทั้งหมดอยู่ระหว่าง 2-3% ของผลผลิตที่ได้ ในขณะ
ที่การเกี่ยวด้วยคนเกิดการสูญเสียรวมทั้งหมด 5-8% ของผลผลิตที่ได้ การสูญเสียจาก
การเกี่ยวด้วยแรงคนส่วนใหญ่เกิดจากการมัดขนย้ายและสูญเสียระหว่างการนวด แต่การ
สูญเสียระหว่างเก็บเกี่ยวพบว่าข้าวที่ร่วงบนพื้นนาที่เก็บเกี่ยวด้วยเครื่องสูงกว่าการเก็บ
เกี่ยวด้วยคนเล็กน้อย จากการทดสอบคุณภาพการสี พบว่า ผลกระทบของเครื่องเกี่ยว
นวดต่อเปอร์เซ็นต์ข้าวหักจะมีมากหรือน้อยแตกต่างกันไปในแต่ละแปลง อย่างไรก็ตาม
พอจะสังเกตได้ว่าเมื่อทำการเก็บเกี่ยวข้าวขณะที่เมล็ดมีความชื้นสูง ข้าวที่เก็บเกี่ยวด้วย
เครื่องเกี่ยวนวดจะมีเปอร์เซ็นต์ข้าวหักน้อยกว่าข้าวที่เกี่ยวด้วยคน แต่ถ้าเก็บเกี่ยวข้าว
ขณะที่เมล็ดมีความชื้นประมาณ 13% ซึ่งนับว่าข้าวแห้งเกินไปอาจทำให้มีเปอร์เซ็นต์
ข้าวหักสูง โดยเฉพาะเมื่อเก็บเกี่ยวด้วยเครื่อง