การสร้างสารพิษฟูโมนิซินของเชื้อรา Fusarium spp. ที่พบในเมล็ดข้าวโพด
สุพี วนศิรากุล สมศิริ แสงโชติ และ อรอุมา เพียซ้าย
วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร 49(4) (พิเศษ): 147-150.
2561
บทคัดย่อ
การศึกษาเชื้อราสกุล Fusarium ที่พบปนเปื้อนในเมล็ดข้าวโพดและการสร้างสารพิษฟูโมนิซิน มีวัตถุประสงค์เพื่อจำแนกชนิดของเชื้อรา Fusarium ที่พบในเมล็ดข้าวโพด และศึกษาความสามารถในการสร้างสารพิษฟูโมนิซินของเชื้อราที่พบ ทำการเก็บตัวอย่างเมล็ดข้าวโพดจากแปลงเกษตรกรในระยะเก็บเกี่ยวจากจังหวัดสุพรรณบุรี และนครราชสีมา รวม 6 ตัวอย่าง พบว่ามีเชื้อรา Fusarium spp. ปนเปื้อนในทุกตัวอย่าง ปริมาณ 10.0 – 83.5% แยกเชื้อรา Fusarium ได้จำนวน 34 ไอโซเลท จำแนกชนิดเชื้อราจากลักษณะทางสัณฐานวิทยาบนอาหาร PDA และ CLA (carnation leaf-piece agar) ได้เป็น Fusarium verticillioides จำนวน 17 ไอโซเลท F. proliferatum จำนวน 11 ไอโซเลท F. fujikuroi จำนวน 1 ไอโซเลท F. subglutinans จำนวน 1 ไอโซเลท และ Fusarium spp. จำนวน 4 ไอโซเลท ตรวจสอบความสามารถในการสร้างสารพิษฟูโมนิซินของเชื้อรา Fusarium จำนวน 16 ไอโซเลท ในอาหารเลี้ยงเชื้อ YES (yeast extract sucrose agar) และเมล็ดข้าวโพดบด วิเคราะห์ปริมาณสารพิษด้วยวิธี ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) พบเชื้อรา 15 ไอโซเลทมีการสร้างสารพิษในอาหาร YES โดยพบว่า F. verticillioides (F301) สามารถสร้างสารพิษได้สูงสุด 279.5 ไมโครกรัมต่อกรัม F. subglutinans (F316) สร้างสารพิษในปริมาณต่ำสุด 0.9 ไมโครกรัมต่อกรัม และเชื้อรา F. fujikuroi (F322) ไม่สร้างสารพิษฟูโมนิซิน เมื่อตรวจสอบการสร้างสารพิษของเชื้อราในเมล็ดข้าวโพด โดยทำการปลูกเชื้อและบ่มไว้ที่อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 14 วัน พบเชื้อรา Fusarium จำนวน 14 ไอโซเลท สามารถสร้างสารพิษปริมาณตั้งแต่ 47.3 - 66.1 ไมโครกรัมต่อกรัม และพบว่าเชื้อรา F. subglutinans (F316) และ F. fujikuroi (F322) ไม่สร้างสารพิษฟูโมนิซินในเมล็ดข้าวโพด