ผลของการเก็บรักษาที่อุณหภูมิต่ำต่ออายุการใช้งานและคุณภาพของงานใบตองประดิษฐ์และมาลัยดอกไม้สด
อุษาวดี ชนสุต จอมขวัญ สุวรรณรักษ์ วิลาวัลย์ คำปวน และนิธิยา รัตนาปนนท์
วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร 45 (3/1 พิเศษ): 193-196. 2557.
2557
บทคัดย่อ
งานใบตองและดอกไม้สดประดิษฐ์เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทยที่นิยมนำไปประกอบเป็นกระทงลอย พานบายศรี ภาชนะใส่อาหาร ประกอบขึ้นจากชิ้นงานหลักๆ ได้แก่ ตัวบายศรี แมงดา แผงคอม้า กลีบบัว มาลัยตุ้ม มาลัยซีก ซึ่งชิ้นงานเหล่านี้ต้องใช้ความชำนาญและระยะเวลาในการประดิษฐ์แต่กลับมีอายุการใช้งานสั้น ซึ่งหากสามารถยืดอายุการใช้งานให้นานขึ้นจะเป็นการเพิ่มมูลค่าและพัฒนาเป็นสินค้าเชิงวัฒนธรรมได้ต่อไป งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการเก็บรักษาที่อุณหภูมิต่ำต่อการเปลี่ยนแปลงคุณภาพและประเมินอายุการใช้งาน โดยนำตัวอย่างงานใบตองและดอกไม้สดประดิษฐ์ 5 ชนิดคือ ตัวบายศรี แมงดา แผงคอม้า มาลัยตุ้ม และมาลัยซีก เก็บรักษาที่อุณหภูมิ 4 องศาเซลเซียสเป็นระยะเวลา 9-12วัน นำชิ้นงานออกจากการเก็บรักษาทุกๆ 3 วันแล้ววางไว้ที่อุณหภูมิห้อง (25+2 องศาเซลเซียส) จนหมดอายุการใช้งาน จากการศึกษาพบว่า งานใบตองประดิษฐ์ คือ ตัวบายศรี แมงดา และแผงคอม้า มีอายุการใช้งานนานกว่างานมาลัย โดย ตัวบายศรีซึ่ง เก็บรักษาที่อุณหภูมิต่ำมีอายุการใช้งานนาน 17วัน เมื่อเปรียบเทียบกับชุดควบคุมที่มีอายุการใช้งาน 6 วัน มาลัยตุ้มและมาลัยซีก มีอายุการใช้งาน 10 วัน ส่วนชุดควบคุมมีอายุการใช้งาน 3 วัน ชิ้นงานชุดควบคุมและชุดเก็บรักษาที่อุณหภูมิต่ำมีการเสื่อมคุณภาพเหมือนกันคือ ใบตองเปลี่ยนเป็นสีเหลือง รอยพับมีสีคล้ำ และกลีบดอกไม้แห้ง ไม่พบอาการสะท้านหนาว ดังนั้นการเก็บรักษาที่อุณหภูมิต่ำสามารถยืดอายุการใช้งานใบตองประดิษฐ์และมาลัยดอกไม้สดและไม่มีผลต่อคุณภาพหลังการเก็บรักษา