การยอมรับและแพร่กระจายเครื่องมือเก็บเกี่ยวมังคุด :กรณีศึกษา ตำบลลานสกา อำเภอลานสกา จังหวัดนครศรีธรรมราช
ยุพา ยอดพิจิตร
วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาวิชาพัฒนาการเกษตร) มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์. 2546. 124 หน้า
2546
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยทางด้านสังคม เศรษฐกิจ การรับรู้ข่าวสารและจิตวิทยา ที่มีความสัมพันธ์กับการยอมรับเครื่องมือเก็บเกี่ยวมังคุด และปัญหาที่ส่งผลให้เกษตรกรไม่ยอมรับเครื่องมือเก็บเกี่ยวมังคุด เป็นการศึกษาเชิงสำรวจ ใช้วิธีการสัมภาษณ์และสังเกตเกษตรกรเป็นรายบุคคล กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยครั้งนี้ จำนวน 75ราย ได้โดยวิธีสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง
ผลการศึกษาด้านสังคมและเศรษฐกิจ พบว่า เกษตรกรเป็นเพศหญิงร้อยละ 53.3 มีอายุเฉลี่ย 49.81ปี ส่วนใหญ่จบการศึกษาประถมปีที่ 4กลุ่มที่เกษตรกรเป็นสมาชิกมากที่สุดคือ ชมรมไม้ผลปลอดภัยจากสารพิษ เกษตรกรมีประสบการณ์ในการทำสวนมังคุดเฉลี่ย 28.63 ปี ขนาดพื้นที่ทำสวนมังคุดเฉลี่ย 8.7ไร่ต่อครอบครัว แรงงานในครอบครัวเฉลี่ย 3คนต่อครอบครัว รายได้จากการขายมังคุดเฉลี่ย 107,826.67 บาทต่อปี ร้อยละ 69.3ไม่มีการกู้ยืมเงิน ด้านการรับรู้ข่าวสาร พบว่าเกษตรกรได้รับความรู้จากการฝึกอบรมและทัศนศึกษา ด้านจิตวิทยา พบว่า เกษตรกรมีทัศนคติต่อเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรในระดับปานกลาง แรงจูงใจ พบว่า จำนวนที่มากขึ้นของผลมังคุดที่มีคุณภาพดีและความง่ายในการใช้เครื่องมือ เป็นแรงจูงใจสำคัญที่ทำให้เกษตรกรใช้เครื่องมือเก็บเกี่ยวมังคุด
ผลการศึกษาความสัมพันธ์ พบว่า การศึกษา ประสบการณ์ในการทำสวนมังคุด ขนาดพื้นที่ทำสวนมังคุด แรงงานในครอบครัว สื่อกิจกรรม และแรงจูงใจ มีความสัมพันธ์ทางบวกอย่างมีนับสำคัญทางสถิติกับการยอมรับเครื่องมือเก็บเกี่ยวมังคุด อายุ การเป็นสมาชิกกลุ่ม ภาวะหนี้สิน สื่อมวลชน สื่อบุคคล และทัศนคติของเกษตรกรที่มีเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร ไม่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการยอมรับเครื่องมือเก็บเกี่ยวมังคุด จำปา เป็นเครื่องมือเก็บเกี่ยวที่ได้รับการยอมรับมากที่สุด รองลงมาคือ ตะกร้อ และ ก.ว.ศ.4 ตามลำดับ เพราะทำการเก็บเกี่ยวได้ง่าย และได้ผลมังคุดที่มีคุณภาพดีจำนวนมากขึ้น ส่วน ก.ว.ศ.4ได้รับการยอมรับน้อยที่สุด เพราะทำการเก็บเกี่ยวได้ยาก ทำให้เสียเวลาในการเก็บเกี่ยว
ปัญหาที่สำคัญในการทำสวนมังคุดคือ เกษตรกรผลิตมังคุดที่มีคุณภาพดีได้จำนวนน้อยไม่เพียงพอกับความต้องการของตลาดต่างประเทศ ขาดแคลนแรงงานในช่วงเก็บเกี่ยวผลผลิต เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรมีไม่เพียงพอ การจำหน่ายผลผลิตถูกเอารัดเอาเปรียบจากพ่อค้าคนกลาง ราคาผลผลิตไม่แน่นอน ปัจจัยการผลิตมีราคาสูง และเพลี้ยไฟระบาดในช่วงให้ผลผลิต ตามลำดับ